การพัฒนาเพื่อความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติ
เมื่อโครงการพัฒนาดอยตุงฯ เริ่มต้นในปี 2531 ไม้ยืนต้นแทบจะไม่มีเหลืออยู่ในพื้นที่ ทั้งๆ ที่เป็นพื้นที่ป่าต้นน้ำ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงเห็นว่าต้องปลูกป่าอนุรักษ์ต้นน้ำให้เร็วที่สุด โครงการปลูกป่าเฉลิมพระเกียรติ 90 พรรษา จึงเริ่มต้นขึ้น บนพื้นที่ 9,900 ไร่ อย่างไรก็ดี สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงเล็งเห็นว่าการปลูกป่าอนุรักษ์ต้องใช้ที่ทำกินดั้งเดิมของชาวบ้าน และจะทำให้พวกเขาเดือดร้อน จึงทรงมีพระราชดำริทำโครงการปลูกป่าเศรษฐกิจ และป่าใช้สอย โดยเลือกปลูกกาแฟพันธุ์อาราบิก้าและแมคคาเดเมีย เพราะมีความเหมาะสมในเรื่องพื้นที่ ภูมิอากาศ เป็นไม้ยืนต้น ใบเขียวชอุ่มตลอดทั้งปี ให้ความชื้นดีกว่าต้นไม้ชนิดอื่นทำให้มีฝนตกมาก ฟื้นฟูสภาพป่าได้อย่างรวดเร็ว และเมล็ดมีค่าทางเศรษฐกิจ ทั้งนี้ ก็เพื่อความอุดมสมบูรณ์ของป่าและประโยชน์ที่ชาวบ้านจะได้รับจากป่า ทั้งทางตรงและทางอ้อม
ชาวบ้านที่เคยปลูกข้าว ปลูกฝิ่นกลายเป็นแรงงานปลูกป่า เปลี่ยนวิถีชีวิตมาทำงานที่สุจริตกับโครงการพัฒนาดอยตุงฯ ทันที และเป็นทางออกที่ทำให้คนและป่า อยู่ร่วมกัน เกื้อกูลกันได้อย่างยั่งยืน ถือเป็นการให้ความช่วยเหลือแบบทันทีทันควัน ช่วยสร้างความไว้วางใจและความร่วมมือระหว่างชาวบ้านกับโครงการพัฒนาดอยตุงฯ
ในวันนี้ คนรุ่นใหม่ที่ดอยตุงจัดการขยะและบำบัดน้ำเสีย ในชุมชนของตน โดยยึดหลัก ธรรมชาติบำบัดธรรมชาติ ตามแนวพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ชาวบ้านและนักเรียนร่วมกันสร้างและบำรุงรักษาฝายแม้วในพื้นที่ เพื่อกักเก็บน้ำให้พอใช้สำหรั บอุปโภค บริโภคและเพื่อการเกษตรตลอดปี ที่สำคัญชาวบ้านตระหนักถึงผลกระทบทางธรรมชาติที่อาจเกิดขึ้นจากการกระทำของพวกเขา